Hơn bốn mươi năm sau ngày ký kết Hiệp định Paris 27-1-1973, “hòa hợp hòa giải” - một cụm từ đã từng xuất hiện trong điều 11 của Hiệp định này - vẫn còn xuất hiện trên các tờ báo trong nước. Điều này đưa đến nhận thức là chưa hề có một sự “hòa hợp, hòa giải” đúng như yêu cầu và mong đợi của 40 năm trước đó.
Hiệp định Paris về Việt Nam hoặc Hiệp định Paris 1973 (ở miền Nam còn gọi là Hiệp định Ba Lê) là hiệp định chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam do 4 bên tham chiến: Hoa Kỳ, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Việt Nam Cộng hòa (VNCH) ký kết tại Paris ngày 27 tháng 1 năm 1973.
Điều 11 của Hiệp định Paris qui định :”Sau khi ngừng bắn, hai bên miền Nam sẽ: Thực hiện hòa giải và hòa hợp dân tộc, xóa bỏ thù hằn, cấm mọi hành động trả thù và phân biệt đối xử với những cá nhân đã hợp tác với bên này, hoặc bên kia”.
Trái với tinh thần đó, sau “đại thắng mùa Xuân” năm 1975, một chương trình mang tên “học tập cải tạo” – một hình thức tù đày không xét xử - đã được áp dụng cho những binh lính chế độ VNCH cũng như cho những người phục vụ chính quyền VNCH trước 1975. Như một công bố của nhà cầm quyền mới : "Việc tổ chức cho ngụy quân, ngụy quyền và các đối tượng phản động ra trình diện học tập cải tạo thể hiện chính sách nhân đạo của Đảng và Nhà nước, có tác dụng phân hóa hàng ngũ bọn phản động, cô lập bọn đầu sỏ ngoan cố, đập tan luận điệu tuyên truyền chiến tranh tâm lý của địch, tranh thủ được sự đồng tình và ủng hộ của nhân dân."
Có tổng cộng 80 trại cải tạo nằm khắp mọi miền của đất nước, đa số nằm ở những vùng xa xôi hẻo lánh. Sau 1975 có 1.000.000 người phải-đã ra trình diện. Thông thường, thời gian cải tạo-tù đày đối quân dân cán từ 1-12 năm, nhưng cá biệt có trường hợp bị giam giữ đến 38năm. Những người bị bắt đi học tập cải tạo-tù đày không được đối xử như tù binh chiến tranh theo Công ước Geneve, mà phải lao động khổ sai trong các công trường lao động, ăn uống thiếu thốn, và ít được chăm sóc về y tế. Và khi bỏ mạng, họ cũng bị chôn cất sơ sài, chuyện này thật sự đã gây khó khăn cho thân nhân họ khi tìm kiếm mộ sau này. Chính sách học tập cải tạo của chính quyền về thực chất là một chính sách đày đọa phi nhân tính.
Đến năm 1980, nghĩa là 15 năm sau cuộc chiến, Chính phủ Việt Nam thừa nhận còn 26.000 người đang ở trongcác trại học tập cải tạo. Tuy nhiên, các quan sát viên quốctế ước tính vào thời điểm này vẫn còn khoảng từ 100.000 đến 300.000 người vẫn bị giam giữ. Ước tính của Hoa Kỳ cho rằng khoảng 165.000 người đã chết trong khi bị giamgiữ trong các trại học tập cải tạo. Sự tàn sát không chỉ diễn ra trên chiến trường mà còn diễn ra trong âm thầm lặng lẽ.
Bên cạnh đó, thế hệ con em của những người đã “lỡ” tham gia trong chế độ VNCH cũng nhận được sự đối đãihết sức tàn nhẫn, vô nhân đạo. Họ không được chính quyền mới cho phép vào học đại học, và chính sách phi bản này thực sự là “một cái tát tai nghiệt ngã… Như một thân cây đang vươn lên khao khát đón ánh nắng cuộc đời thì bị bẻ cụt ngọn” (Bên Thắng Cuộc, cuốn 1-Giải phóngcủa Huy Đức).
Câu danh ngôn "Cây rìu có thể quên nhưng thân
cây còn nhớ mãi" Rất nhiều người Việt Nam đã sẵn sàng cho hòa giải hòa
hợp dân tộc. Trước khi cuộc chiến Việt Nam kết thúc, những “người anh
em” phía Nam đã muốn “nối vòng tay lớn”. Cho dù đã có “đầu hàng vô điều
kiện” nhưng đã không thể có “hòa hợp và hòa giải” vô điều kiện.
Sẽ không thể có “hòa hợp- hòa giải” khi những cụm từ “sấm sét đêm giao thừa” vẫn còn xuất hiện trong sáchgiáo khoa lịch sử của các bậc học, hay những cụm từ “Tổng tiến công tết Mậu Thân” – cuộc tiến công gây tang tóc cho bao người dân Huế, hay “Đại thắng mùa xuân” nhắc về cuộc tiến công mà sau đó hàng triệu gia đình miền Nam phải gánh chịu đau thương cứ hàng năm “đến hẹn lại lên”. Sẽ không thể có hòa hợp- hòa giải, khi còn có một quốc hội “Đảng cử dân bầu” với trên 90% là đảng viên cộng sản mà tiếng nói của họ không đại diện cho những mong muốn của người dân, những khát vọng của lương tri.
Sẽ không thể có hòa hợp- hòa giải, khi những người dân cất tiếng nói đòi phản biện, khiếu kiện, đấu tranh ôn hòa còn bị đánh đập tàn nhẫn và bị giam cầm.
Người đặt các điều kiện cho hòa hợp- hòa giải bây giờ là nhân dân, chứ không phải chính quyền. Nếu các điều kiện trên chưa được thực hiện thì cụm từ “hòa hợp-hòa giải” sẽ mãi còn trên “chót lưỡi đầu môi”.
Tony Pham – Tam Don
0 nhận xét:
Đăng nhận xét